Dan grada Novog Sada

Novi Sad danas obeležava Dan grada. Ovaj datum ustanovljen je u znak sećanja na 1. februar 1748. godine kada je Novi Sad stekao status “Slobodnog kraljevskog grada“ u Habsburškoj monarhiji.

Na današnji dan, 1748. godine, austrijska carica Marija Terezija, potpisala je ukaz, “Povelju slobodnog kraljevskog grada”. Novi Sad je tom poveljom stekao autonomiju visokog stepena u okviru tadašnje absburške monarhije. Bogati građani su tada  otkupili status slobodnog grada za 80.000 rajnskih forinti.

Potpisom carice Marije Terezije, dotadašnje naselje Petrovaradinski šanac izuzeto je iz nadležnosti državnih vojnih i civilnih županijskih vlasti i steklo status Grada, grb, pravo na samoupravu kroz Magistrat sačinjen od dvanaestorice “domaćih” građana i građanki, pravo da donese gradski Statut i ubire porez i novo ime. Tako su svi punopravni građani grada na njegovoj teritoriji, mogli da uživaju u privilegijama, oje je tada imalo samo plemstvo.

Carica Marija Terezija je tim povodom izdala edikt koji glasi:
“Mi, Marija Terezija, Božjom milošću carica rimska, a kraljica Ugarske, Češke, Dalmacije, Hrvatske, Slavonije, Rame, Srbije, Galicije, Lodomerije itd. dajemo glasom ovoga pismena na znanje svakome, koga se tiče,.. da taj toliko puta spominjani naš Petrovaradinski kameralni grad, koji leži na drugoj strani Dunava u bačkoj županiji na zemljištu Sajlovo, silom naše kraljevske moći i ugleda iz ranije navedenih razloga, učinimo svojim slobodnim kraljevskim gradom i da ga uvrstimo, primimo i upišemo u broj, krug i red ostalih naših slobodnih kraljevskih gradova naše kraljevine Ugarske tako i naših naslednih zemalja, ukidajući mu dosadašnje ime Petrovaradinski Šanac, nađosmo za dobro da se ubuduće zove i da mu naslov bude Neoplanta, mađarski Uj-Videgh, nemački pak Ney-Satz, srpski Novi Sad i bugarski Mlada Loza.”

Prvobitna imena Novog Sada bila su Racka varoš (Ratzen Stadt, Ratzenstatt) i Petrovaradinski šanac (Peterwardeiner Schantz), dok ime Novi Sad (Neoplanta, Neusatz, Újvidék) datira iz 1748. godine.

Zahvaljujući slobodama koje su dobili građani, Novi Sad je ubrzo postao sedište kulture, umetnosti i nacionalne misli Srba u Vojvodini i poneo naziv „Srpska Atina“.

U sklopu obeležavanja dana Novog
Sada, grad je spremio niz iznenađenja za svoje sugrađane:


Besplatan parking, besplatan gradski i prigradski prevoz autobusima JGSP „Novi Sad”, razne turističke ture po gradu,  besplatan upis u Gradsku biblioteku, besplatni koncerti u Kulturnim stanicama, slobodan ulaz na bazen „Slana bara”, kao i na bazen i klizalište u SPC „Vojvodina”.